Reaching an Endpoint: Verbal Root Telicity and Motion Event Encoding in Homeric Greek

Abstract

Έχοντας ως βάση το θεωρητικό πλαίσιο του Talmy (Talmy 1985, 2000), το παρόν άρθρο στοχεύει στο να φωτίσει την κωδικοποίηση γεγονότων μεταφορικής κίνησης στα Ομηρικά ελληνικά, δείχνοντας το ρόλο που διαδραματίζει η λεξική όψη (Aktionsart), κυρίωςτο τέλειο ποιόν ενεργείας, ως εγγενές σημασιολογικό χαρακτηριστικό αναφερόμενο στη λεξική ρίζα. Αυτή η μελέτη, βασιζόμενη σε μία κειμενική ανάλυση της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, εξετάζει το πώς τα ρήματα κινήσεως στα Ομηρικά ελληνικά μπορούν να συνεπάγονται την άφιξη του Figure (δηλαδή του κινούμενου αντικειμένου) στο Ground (δηλαδή στο αντικείμενο αναφοράς) ανάλογα με την τέλεια λεξική όψη. Συγκεκριμένα, η ανάλυση λαμβάνει υπόψη τα ομηρικά ρήματα για το “τρέχω”, δηλαδή τα ατελή ρήματα θέω και τρέχω και το τέλειο ἔδραμον (αόριστος), καθώς και τα συνυπάρχοντα με αυτά χωρικά μόρια, που μπορούν τόσο να δηλώνουν μια κατεύθυνση ή να είναι περισσότεροπροσανατολισμένα προς έναν προορισμό (π.χ. ἐπί 'σε, προς', ἐς/εἰς 'σε, προς'), όσο και να μη δηλώνουν μια κατεύθυνση ή να είναι λιγότερο προσανατολισμένα προς έναν προορισμό (π.χ. περί ‘γύρω’, παρά ‘κοντά’). Τα ομηρικά δεδομένα αποκαλύπτουν μια σημαντική διακύμανση εντός της κατανομής καθώς και σε σχέση με τις σημασιολογικέςαξίεςτων εν λόγω μορίων, που οφείλεται στην εγγενήατέλεια ή τελειότητα των λεξικών ριζών. Η ανάλυση των ευρύτερων αφηγηματικών πλαισίων του λόγου δείχνει πράγματι ότι το τέλειο ἔδραμον αναφέρεται σε γεγονότα κίνησης που συνεπάγονται την άφιξη του Figure στο Ground ακόμα και ότανεμφανίζεται με μόριαπου δε δηλώνουν κατεύθυνση. Αντίθετα, τα ατελή ρήματα θέω και τρέχω αναφέρονται σε γεγονότα κίνησης τα οποία δε συνεπάγονταιτην άφιξη του Figure στο Ground ακόμα και όταν εμφανίζονται μαζί με μόρια που δηλώνουν κατεύθυνση.